Hàng Không Nhật Bản Rớt Hạng Về Đúng Giờ: Nguyên Nhân và Tác Động Đến Hành Khách

Trong nhiều năm, Nhật Bản được xem là hình mẫu của ngành hàng không thế giới nhờ khả năng vận hành chính xác và tỷ lệ đúng giờ luôn nằm trong nhóm dẫn đầu. Tuy nhiên, theo bảng xếp hạng vận hành đúng giờ của hãng phân tích hàng không Anh Cirium năm 2024, Nhật Bản đã không còn xuất hiện trong top 10. Sự thay đổi này đặt ra nhiều câu hỏi về nguyên nhân cũng như những thách thức mà ngành hàng không nước này đang đối mặt.

Tỷ Lệ Đúng Giờ Giảm Mạnh Sau Một Thập Kỷ

Theo Bộ Đất đai, Hạ tầng, Giao thông và Du lịch Nhật Bản (MLIT), tỷ lệ đúng giờ của các chuyến bay nội địa trong năm tài khóa 2024 chỉ đạt 84%, giảm liên tục trong suốt 10 năm qua. Con số này thấp hơn đáng kể so với mức 94% năm 2010, cho thấy sự suy giảm rõ rệt của một hệ thống từng nổi tiếng với sự chuẩn xác gần như tuyệt đối.

Sự sụt giảm này cũng phản ánh trong bảng xếp hạng quốc tế: các hãng hàng không từng quen thuộc với top đầu nay đã không còn hiện diện, trong khi các hãng của Mexico, Saudi Arabia và Mỹ lại vươn lên mạnh mẽ.

Sự Tăng Trưởng Quá Nhanh Gây Quá Tải Hạ Tầng

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng chậm chuyến là sự quá tải tại các sân bay lớn của Nhật Bản. Năm 2024, tổng số lượt cất và hạ cánh tại các sân bay trong nước lên tới 990.000 chuyến, tăng 170.000 chuyến so với năm 2010 và gần đạt mức kỷ lục năm 2019.

Tại sân bay quốc tế Haneda, bốn đường băng hoạt động liên tục với mật độ tối đa 1,5 chuyến mỗi phút. Theo dữ liệu từ Flightradar24, có tới 50% trong tổng số 360.000 chuyến bay đến và đi tại Haneda từ tháng 1 đến tháng 9 năm 2025 bị trễ trên 15 phút so với kế hoạch. Sự chậm trễ tại Haneda cũng lan sang các sân bay địa phương như Fukuoka, nơi việc xếp hàng chờ cất cánh đã trở thành điều thường xuyên.

Chuyển Dịch Từ Máy Bay Lớn Sang Máy Bay Nhỏ

Sự thay đổi trong chiến lược đội bay của các hãng hàng không Nhật Bản cũng là yếu tố đáng chú ý. Để nâng cao hiệu quả kinh doanh và tối ưu tỷ lệ lấp đầy, các hãng chuyển sang sử dụng nhiều hơn máy bay cỡ trung và cỡ nhỏ.

Máy bay nhỏ giúp linh hoạt hơn trong khai thác và cải thiện khả năng lấp đầy ghế, đặc biệt khi cạnh tranh với các hãng giá rẻ ngày càng mạnh mẽ. Công nghệ động cơ hiện đại cũng cho phép máy bay trung cỡ bay xa hơn, kể cả các tuyến liên lục địa.

Ngược lại, các máy bay cỡ lớn tiêu tốn nhiều nhiên liệu đang dần không còn phù hợp. Tỷ lệ máy bay lớn trong đội bay của Japan Airlines và All Nippon Airways đã giảm từ 22% năm 2013 xuống còn 13% năm 2023. Tuy nhiên, điều này đồng nghĩa với việc số chuyến bay tăng lên, gây áp lực lớn hơn lên hạ tầng sân bay và kéo theo nguy cơ chậm chuyến.

Thời Tiết Cực Đoan Gây Ảnh Hưởng Nghiêm Trọng

Điều kiện thời tiết tại Nhật Bản trong những năm gần đây trở nên khó lường hơn. Tại Tokyo, số lần ghi nhận sét đánh năm 2024 tăng 70% so với mức trung bình 30 năm. Khi có nguy cơ sấm sét, nhân viên mặt đất buộc phải tạm dừng hướng dẫn máy bay, dẫn đến hàng loạt chuyến bay bị trì hoãn.

Ngoài ra, số ngày có mưa lớn tại Tokyo cũng tăng mạnh. Năm 2024 ghi nhận 9 ngày mưa trên 20 mm/h, mức cao nhất trong 40 năm. Mưa lớn làm giảm tầm nhìn và ảnh hưởng trực tiếp đến thời gian cất hạ cánh.

Mạng Lưới Hàng Không Phân Bổ Không Đồng Đều

Dù Nhật Bản sở hữu nhiều sân bay trung chuyển lớn như Kansai hay Chubu, nhưng việc phân tán lưu lượng chuyến bay vẫn chưa hiệu quả. Hiện 20% chuyến bay quốc tế vẫn tập trung tại Haneda, làm gia tăng áp lực cho sân bay này và gây ra các hiệu ứng domino trong hệ thống.

Thêm vào đó, tình trạng thiếu nhân sự mặt đất được dự báo sẽ trở thành thách thức nghiêm trọng trong tương lai khi nhu cầu đi lại và số lượng chuyến bay tiếp tục tăng.

Tác Động Đối Với Du Khách và Ngành Du Lịch

Năm 2024, Nhật Bản đón 36 triệu lượt khách quốc tế và đặt mục tiêu tăng lên 60 triệu lượt vào năm 2030. Tuy nhiên, nếu tình trạng chậm chuyến tiếp tục gia tăng, hình ảnh của ngành hàng không Nhật Bản có thể bị ảnh hưởng tiêu cực. Điều này có thể tác động đến trải nghiệm của du khách và khả năng cạnh tranh của Nhật Bản trong khu vực.

Kết Luận

Sự sụt giảm tỷ lệ đúng giờ của hàng không Nhật Bản là kết quả của nhiều yếu tố kết hợp, bao gồm quá tải hạ tầng, thay đổi chiến lược đội bay, thời tiết cực đoan và mạng lưới phân bổ chưa đồng đều. Trong bối cảnh nhu cầu du lịch tăng cao, Nhật Bản cần có giải pháp tổng thể để cải thiện khả năng vận hành và phục hồi vị thế vốn có trong ngành hàng không quốc tế.