Nội Dung
Việc thành lập hãng bay mới tại Việt Nam đang đối mặt hàng loạt trở ngại, từ vốn điều lệ lớn, yêu cầu đội bay tối thiểu cho đến các thủ tục pháp lý phức tạp.
Tại tọa đàm “Nghị quyết 68 – Cơ hội của các hãng bay tư nhân Việt Nam” ngày 10/7, TS. Nguyễn Sỹ Dũng, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng, nhận định điều kiện thành lập hãng bay mới đang quá chặt. Doanh nghiệp muốn lập hãng phải có vốn điều lệ từ 700 đến 1.300 tỷ đồng, tùy theo quy mô đội bay. Theo ông, quy định này khiến nhiều doanh nghiệp tư nhân bị loại từ vòng đầu.
“Doanh nghiệp có thể bắt đầu nhỏ, rồi mở rộng dần. Không nên ràng buộc quá nhiều ở bước khởi đầu,” ông Dũng nói.
Ngoài vốn, doanh nghiệp còn gặp khó ở khâu bảo dưỡng tàu bay. Hiện luật yêu cầu hãng bay phải có năng lực bảo dưỡng riêng hoặc ký hợp đồng với đơn vị được cấp phép. Điều này dẫn đến ít lựa chọn, chi phí cao và ít quyền đàm phán.
Tương tự, các dịch vụ mặt đất như suất ăn, vận chuyển hành lý hay bốc xếp cũng thiếu cạnh tranh. Chi phí thuê mặt bằng sân bay, dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật đang là gánh nặng cho hãng tư nhân.
TS. Lương Hoài Nam, Tổng giám đốc Bamboo Airways, cho biết các hãng ra đời trước năm 2016 chỉ cần một giấy phép kinh doanh. Nhưng sau mốc này, các hãng mới như Bamboo hay Vietravel Airlines còn phải có thêm giấy chứng nhận đầu tư. Đây là một bất cập lớn. Ông đề xuất cần sửa đổi để đảm bảo công bằng giữa doanh nghiệp nhà nước và tư nhân.
Ngoài ra, ông Nam cũng phản ánh rằng nhiều hãng tư nhân không thể tiếp cận đất đai tại sân bay. Trong khi Vietnam Airlines có sẵn quỹ đất để phát triển hệ sinh thái dịch vụ, hãng tư nhân lại không có cơ hội tương tự. Dù đã nộp hồ sơ xin thuê đất sân bay, Bamboo Airways vẫn chưa được chấp thuận.
Hiện tại, nhà đầu tư nước ngoài phải sở hữu trên 35% cổ phần mới có quyền phủ quyết. Quy định này đang cản trở dòng vốn ngoại vào lĩnh vực hàng không. Họ bỏ tiền nhưng không có quyền quyết, khiến đầu tư thiếu hấp dẫn.
Trước đây, ANA (Nhật) và Qantas (Australia) từng đầu tư vào các hãng Việt Nam, nhưng đều đã thoái vốn. Một phần lý do đến từ các rào cản này.
TS. Nguyễn Sỹ Dũng cho rằng cần chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm. Các điều kiện hoạt động cũng nên được điều chỉnh theo mùa vụ, theo loại hình đường bay và chất lượng dịch vụ. Hạ tầng hàng không, nhất là khâu giao đất, cần có cơ chế rõ ràng hơn để thu hút tư nhân tham gia.
Về phía quản lý, bà Trịnh Thị Hương – Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp (Bộ Tài chính) – cho biết Chính phủ đang xây dựng đề án cải cách hành chính liên quan đến hoạt động kinh doanh. Một Ban chỉ đạo quốc gia thực hiện Nghị quyết 68 cũng sẽ được thành lập. Mục tiêu là tháo gỡ điểm nghẽn thể chế và thúc đẩy khu vực tư nhân phát triển thực chất.
Nếu các quy định hiện hành không được điều chỉnh linh hoạt và bình đẳng hơn, nhiều doanh nghiệp tư nhân sẽ không thể tham gia vào thị trường hàng không. Đây không chỉ là rào cản cho doanh nghiệp mà còn làm chậm quá trình cạnh tranh và phát triển của toàn ngành.
Xem thêm: