Cuộc đua xanh của ngành hàng không trước làn sóng phục hồi toàn cầu

Ngày 10/12, Hội nghị quốc tế về tương lai ngành hàng không lần thứ 3 (AFCS 2025) chính thức khai mạc tại TP.HCM, quy tụ hơn 100 chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý đến từ nhiều quốc gia và tổ chức hàng không uy tín trên thế giới. Sự kiện diễn ra trong bối cảnh ngành hàng không toàn cầu đang phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch Covid-19, đồng thời phải đối mặt với những thách thức lớn liên quan đến an ninh, chuyển đổi xanh, hạ tầng và tự động hóa.

Ngành hàng không đứng trước nhiều thách thức mới

Phát biểu khai mạc hội nghị, TS Nguyễn Thị Hải Hằng – Giám đốc Học viện Hàng không Việt Nam, Chủ tịch danh dự AFCS 2025 nhấn mạnh, sự phát triển bền vững của ngành hàng không hiện nay không còn dựa trên nỗ lực riêng lẻ của từng quốc gia, mà phụ thuộc vào hợp tác xuyên biên giới, xuyên lĩnh vực và xuyên thế hệ. Đây chính là lý do AFCS 2025 tập trung thảo luận các trụ cột then chốt như chuyển đổi số, tự động hóa, an toàn – an ninh hàng không, nhiên liệu hàng không bền vững (SAF), thiết kế khí động học, UAV, du lịch thông minh và các giải pháp giảm phát thải.

Theo Ban tổ chức, hơn 120 bài báo khoa học được trình bày tại 40 phiên tiểu ban đã cung cấp nhiều góc nhìn chuyên sâu về AI trong điều hành bay, kiểm toán an toàn dựa trên rủi ro, tối ưu hóa logistics hàng không, mô hình ra quyết định và công nghệ giảm phát thải. Đây được xem là nguồn tham khảo quan trọng cho quá trình hoạch định chính sách và phát triển ngành hàng không Việt Nam trong giai đoạn tới.

Áp lực hạ tầng và mục tiêu Net Zero 2050

Tại hội nghị, ông Hồ Minh Tấn – Phó Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam cho biết, thị trường hàng không Việt Nam đang phục hồi mạnh, với dự báo đạt khoảng 300 triệu lượt hành khách vào năm 2030. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về mở rộng hạ tầng, tối ưu vùng trời và nâng cao năng lực khai thác mặt đất. Trong đó, Cảng hàng không quốc tế Long Thành được xác định là dự án chiến lược, tạo bước đột phá về năng lực khai thác quốc gia.

Tuy nhiên, sự tăng trưởng nhanh cũng kéo theo hàng loạt thách thức như sự phức tạp của vùng trời do UAV và mô hình giao thông hàng không đô thị (UAM); rủi ro an ninh mạng khi hệ thống sân bay và tàu bay ngày càng phụ thuộc vào nền tảng số; áp lực thực hiện cam kết Net Zero 2050 thông qua chuyển đổi sang nhiên liệu SAF và công nghệ động cơ mới.

Bên cạnh đó, tình trạng thiếu hụt nhân lực kỹ thuật, phi công, kiểm soát viên không lưu sau đại dịch, cùng với bất ổn địa chính trị và biến động giá nhiên liệu, đang ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí vận hành của các hãng hàng không. Theo lãnh đạo Cục Hàng không Việt Nam, hợp tác chặt chẽ giữa Chính phủ, doanh nghiệp và khối nghiên cứu – đào tạo là chìa khóa để ngành hàng không phát triển bền vững trong bối cảnh nhiều biến động.

Tự động hóa và đổi mới mô hình khai thác

Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế tại hội nghị, PGS.TS SzeKee Koh (Học viện Công nghệ Singapore – SIT) cho biết, Singapore đang đầu tư mạnh cho tự động hóa và nâng cao tính linh hoạt vận hành tại Nhà ga T5 sân bay Changi. Quốc gia này dự kiến bắt buộc sử dụng nhiên liệu hàng không bền vững từ năm 2026 với tỷ lệ tối thiểu 1%, hướng tới 3–5% vào năm 2030. Trí tuệ nhân tạo được xác định là yếu tố then chốt trong tháp điều khiển ảo và quản lý sân bay thông minh, giúp tối ưu công suất khai thác.

Ở góc độ nghiên cứu, GS.TS Nafiz Arica – Hiệu trưởng Đại học Hàng hải Piri Reis (Thổ Nhĩ Kỳ) đề xuất cách tiếp cận liên ngành giữa hàng hải và hàng không, ứng dụng công nghệ khí động học mới, pin nhiên liệu hydro và tối ưu kết cấu nhằm nâng cao hiệu quả năng lượng và giảm phát thải.

Ngoài ra, nhiều chuyên gia đến từ Đức, Canada, Úc, Hàn Quốc, Mỹ và Nhật Bản đã mang đến các nghiên cứu chuyên sâu về trải nghiệm hành khách, chỉ số NPS trong dịch vụ hàng không, thiết kế UAV, tối ưu vận tải hàng không và du lịch bền vững. Điểm chung của các tham luận là nhấn mạnh vai trò của trí tuệ nhân tạo, tự động hóa, hệ sinh thái đào tạo – nghiên cứu và yêu cầu chuyển đổi sang mô hình hàng không xanh trong khi vẫn duy trì tăng trưởng.

Hướng tới tương lai hàng không bền vững

Diễn ra trong hai ngày 10–11/12, AFCS 2025 được kỳ vọng trở thành diễn đàn kết nối hiệu quả giữa doanh nghiệp, giới khoa học và cơ quan quản lý, từ đó hình thành các mô hình hợp tác mới trong nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và đào tạo nhân lực hàng không chất lượng cao. Trong bối cảnh cuộc đua chuyển đổi xanh và chuyển đổi số đang diễn ra quyết liệt trên toàn cầu, những định hướng và giải pháp được thảo luận tại AFCS 2025 được đánh giá sẽ góp phần quan trọng vào chiến lược phát triển bền vững của ngành hàng không Việt Nam và khu vực.

Xem thêm:

Vận tải hàng không từ Taguig về Hà Nội

Booking tải hàng không từ Hà Nội đi Hà Lan