Nội Dung
Chính phủ vừa trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội chủ trương đầu tư Cảng hàng không quốc tế Gia Bình (Bắc Ninh) với tổng mức đầu tư hơn 196.300 tỷ đồng, hướng đến mục tiêu đưa sân bay này trở thành trung tâm hàng không hiện đại hàng đầu khu vực miền Bắc, đồng thời giảm tải cho sân bay quốc tế Nội Bài.
Theo tờ trình do Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày chiều ngày 6/11, dự án Cảng hàng không quốc tế Gia Bình được quy hoạch tại các xã Gia Bình, Lương Tài, Nhân Thắng và Lâm Thao (tỉnh Bắc Ninh), với quy mô sử dụng đất khoảng 1.880 ha.
Dự án được xác định là công trình trọng điểm quốc gia, có vai trò chiến lược trong phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm yếu tố lưỡng dụng giữa dân dụng và quốc phòng, đồng thời phục vụ các sự kiện đối ngoại cấp cao, trong đó có Hội nghị Cấp cao APEC năm 2027.
Mục tiêu của Chính phủ là đưa sân bay Gia Bình vào top 10 cảng hàng không 5 sao hàng đầu thế giới (theo tiêu chí Skytrax), trở thành cửa ngõ hàng không quốc tế của miền Bắc, đồng thời là trung tâm trung chuyển và bảo dưỡng máy bay khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
Theo tờ trình, tổng vốn đầu tư dự kiến của dự án là 196.378 tỷ đồng, chia thành hai giai đoạn:
Giai đoạn 1 (đến năm 2030): tổng vốn khoảng 141.236 tỷ đồng, công suất đạt 30 triệu hành khách và 1,6 triệu tấn hàng hóa/năm.
Giai đoạn 2 (đến năm 2050): nâng công suất lên 50 triệu hành khách và 2,5 triệu tấn hàng hóa/năm, hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật hiện đại đồng bộ.
Cảng hàng không quốc tế Gia Bình được quy hoạch đạt tiêu chuẩn 4F, tương đương các sân bay lớn trong khu vực. Dự án gồm hai cặp đường cất hạ cánh song song, mỗi cặp cách nhau 1.800 m, đảm bảo khả năng cất – hạ cánh độc lập, tối ưu hóa khai thác và an toàn bay.
Đến năm 2030, sân bay dự kiến có 83 vị trí đỗ máy bay, tăng lên 123 vị trí vào năm 2050. Toàn bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật, khu logistics và khu dịch vụ phụ trợ được thiết kế theo hướng hiện đại, xanh và tiết kiệm năng lượng.
Theo Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, dự án Gia Bình có tính cấp thiết cao, song cũng đối mặt nhiều thách thức về tiến độ và huy động vốn.
Chủ nhiệm Ủy ban Phan Văn Mãi cho rằng, cần đánh giá kỹ tính khả thi nếu muốn kịp phục vụ Hội nghị APEC 2027, nhất là khi dự án liên quan tới công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và di dời hạ tầng kỹ thuật trên quy mô lớn.
Ủy ban cũng lưu ý Chính phủ phải có phương án đào tạo, chuyển đổi nghề và tạo việc làm cho người dân bị ảnh hưởng; đồng thời bổ sung kế hoạch bảo đảm an ninh lương thực, bởi diện tích thu hồi chủ yếu là đất lúa hai vụ.
Về tài chính, cần làm rõ cơ sở tính toán tổng mức đầu tư và so sánh với các sân bay tương đương trong khu vực, đảm bảo lựa chọn phương án tối ưu chi phí và phù hợp điều kiện địa phương. Đặc biệt, việc thu xếp khoản vay khoảng 167.000 tỷ đồng cần được xem xét kỹ lưỡng để tránh rủi ro tài chính, nhất là khi tiến độ bồi thường bị kéo dài.
Việc đầu tư sân bay quốc tế Gia Bình được đánh giá là giải pháp quan trọng nhằm giảm tải cho sân bay Nội Bài – hiện là cảng hàng không duy nhất của vùng Thủ đô.
Theo thống kê, vùng Thủ đô Hà Nội gồm 9 tỉnh, thành phố với dân số khoảng 21 triệu người, song hiện chỉ có sân bay quốc tế Nội Bài với công suất thiết kế 30 triệu hành khách/năm.
Năm 2024, Nội Bài đã đạt 30,1 triệu hành khách, trong đó khách quốc tế 12,3 triệu, khách nội địa 17,7 triệu. Dự kiến năm 2025, sản lượng sẽ đạt 33 triệu hành khách, vượt công suất thiết kế.
Trong bối cảnh đó, sân bay Gia Bình sẽ đóng vai trò bổ trợ và chia sẻ lưu lượng khai thác với Nội Bài, đồng thời trở thành trung tâm hàng không vùng Đông Bắc, tạo động lực phát triển hạ tầng, đô thị, du lịch và thương mại cho Bắc Ninh và các tỉnh lân cận như Bắc Giang, Hải Dương, Quảng Ninh.
Vị trí địa lý của cảng hàng không quốc tế Gia Bình được đánh giá là thuận lợi khi nằm trong khu vực giao cắt giữa các tuyến giao thông huyết mạch:
Tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng;
Hệ thống cao tốc Hà Nội – Hải Phòng, Hà Nội – Bắc Giang;
Liên kết trực tiếp với các cảng biển Hải Phòng và Quảng Ninh.
Nhờ đó, Gia Bình không chỉ phục vụ hành khách mà còn có khả năng phát triển logistics hàng không quy mô lớn, hỗ trợ vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu của vùng công nghiệp Bắc Ninh – Bắc Giang – Hải Dương – Quảng Ninh.
Đây được kỳ vọng sẽ là một trung tâm hàng không – logistics tích hợp, đóng góp mạnh mẽ cho tăng trưởng khu vực phía Bắc, tương tự vai trò của sân bay Long Thành đối với khu vực phía Nam.
Khi hoàn thành, sân bay Gia Bình không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, mà còn góp phần định hình bản đồ hàng không mới của Việt Nam. Cảng hàng không này sẽ giúp phân bổ lưu lượng khai thác hợp lý, giảm áp lực hạ tầng cho Nội Bài, đồng thời mở rộng mạng lưới bay quốc tế và trung chuyển khu vực.
Dự án cũng được kỳ vọng tạo hàng chục nghìn việc làm mới, thúc đẩy phát triển đô thị vệ tinh, dịch vụ du lịch và bất động sản công nghiệp tại Bắc Ninh. Đây là bước đi chiến lược trong quá trình thực hiện quy hoạch hệ thống 30 sân bay quốc gia đến năm 2050, đưa Việt Nam trở thành trung tâm hàng không mới của khu vực Đông Nam Á.