Nội Dung
Ngành hàng không thế giới vừa trải qua một cú sốc lớn khi Jose Alejandro Zamora Yrala, giám đốc điều hành của AOG Technics (Anh), thừa nhận đã bán hàng nghìn phụ tùng giả cho động cơ máy bay Boeing 737 và Airbus A320 trong suốt 4 năm. Đây được xem là một trong những vụ gian lận nghiêm trọng nhất từng được ghi nhận, gây ảnh hưởng đến hoạt động của hàng loạt hãng bay lớn và đe dọa trực tiếp an toàn hàng không toàn cầu.
Ngày 1/12, tại Tòa án Southwark Crown (Anh), Jose Alejandro Zamora Yrala, 37 tuổi, đã nhận tội liên quan đến việc bán phụ tùng máy bay giả trong giai đoạn 2019-2023. Văn phòng Chống gian lận Nghiêm trọng Anh (SFO) xác định rằng những linh kiện giả này được sử dụng trong các động cơ CFM56 – loại động cơ phổ biến nhất thế giới, trang bị trên hai dòng máy bay thương mại Boeing 737 và Airbus A320.
Sau khi nhận tội, Yrala được tại ngoại có điều kiện để chờ phiên tuyên án sẽ diễn ra vào ngày 23/2 năm sau.
Vụ bê bối bị phanh phui vào tháng 8/2023 khi cơ quan quản lý hàng không châu Âu ban hành cảnh báo yêu cầu các hãng điều tra các bộ phận nghi ngờ bị làm giả. Chỉ sau hai tháng, quy mô thực sự được hé lộ: hàng loạt hãng lớn như TUI, Virgin Australia, Delta Air Lines và nhiều nhà vận hành tại Mỹ, châu Âu cùng châu Á đều bị ảnh hưởng.
Hậu quả ghi nhận:
Hàng trăm máy bay phải tạm dừng khai thác để kiểm tra.
Nhiều chuyến bay bị hủy hoặc hoãn do thiếu động cơ thay thế.
Chi phí kiểm tra, thay thế và xử lý hậu quả lên tới hàng chục triệu USD.
Các chi tiết như bu lông, đai ốc, phớt, vòng đệm – dù nhỏ nhưng giữ vai trò quan trọng trong cấu trúc động cơ – lại được AOG Technics bán ra mà không có nguồn gốc hợp lệ. Những linh kiện này không có số seri, khiến quá trình truy xuất trở nên khó khăn.
Theo điều tra, Yrala vốn là một DJ nhạc techno trước khi bước vào ngành hàng không với vai trò nhân viên quản lý tài khoản. Năm 2015, anh ta thành lập AOG Technics từ một căn nhà thuê giá rẻ, rồi từng bước mở rộng kết nối với các nhà môi giới phụ tùng.
AOG hoạt động như một nhà phân phối trung gian, chuyên mua các động cơ cũ sau đó làm giả giấy tờ để bán linh kiện như hàng mới. Nhờ lợi dụng lỗ hổng trong hệ thống quản lý của các nhà phân phối nhỏ lẻ, AOG Technics đã đẩy hàng loạt linh kiện không đảm bảo an toàn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Các tài liệu kỹ thuật, chứng chỉ an toàn đi kèm đều bị làm giả tinh vi, khiến nhiều hãng hàng không không phát hiện ngay lập tức.
Theo các chuyên gia, ngành hàng không vốn có quy trình kiểm soát chặt chẽ đối với nhà sản xuất và hãng vận hành. Tuy nhiên, khâu trung gian – các nhà phân phối nhỏ – lại chưa được giám sát nghiêm ngặt. Điều này tạo điều kiện cho các doanh nghiệp như AOG len lỏi vào chuỗi cung ứng.
Những linh kiện bị làm giả trong vụ việc tuy không thuộc nhóm “bộ phận có tuổi thọ giới hạn” (LLP) – các thành phần chịu áp lực lớn nhất trong động cơ – nhưng chỉ cần một chi tiết sai kích thước, sai chất liệu cũng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, thậm chí ảnh hưởng đến tính mạng hàng trăm hành khách.
Sau đại dịch Covid-19, du lịch và hàng không phục hồi mạnh, dẫn đến nhu cầu động cơ và phụ tùng tăng đột biến. Steve Borrowdale, giám đốc một nhà cung cấp phụ tùng tại Anh, nhận định đây là “mảnh đất màu mỡ” cho những kẻ bán hàng vô đạo đức.
Trong bối cảnh cạnh tranh nguồn phụ tùng diễn ra gay gắt, nhiều hãng hàng không buộc phải tìm kiếm nguồn thay thế thông qua các nhà phân phối trung gian, vô tình tạo điều kiện cho hàng giả xâm nhập.
Dù chưa ghi nhận tai nạn nào liên quan trực tiếp đến phụ tùng do AOG bán ra, nhưng các chuyên gia nhấn mạnh rủi ro là cực kỳ lớn. Một sai sót trong động cơ phản lực có thể dẫn đến:
Cháy động cơ
Mất lực đẩy
Ngừng hoạt động giữa chuyến bay
Tai nạn hàng không thảm khốc
Đây là lý do khiến vụ bê bối được đánh giá là mối đe dọa nghiêm trọng đối với an toàn hàng không toàn cầu.
Vụ việc của AOG Technics đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về công tác quản lý phụ tùng máy bay trên toàn thế giới. Các chuyên gia kêu gọi siết chặt kiểm tra, tăng cường xác minh nguồn gốc phụ tùng và số hóa các tài liệu chứng nhận để ngăn chặn hàng giả.
Đối với các hãng vận chuyển, công ty logistics và đơn vị dịch vụ quốc tế như Nội Bài Express, việc cập nhật thông tin, tuân thủ quy chuẩn quốc tế và ưu tiên an toàn trong mọi hoạt động là yếu tố bắt buộc nhằm đảm bảo chất lượng dịch vụ và uy tín với khách hàng.
Xem thêm: